افتادگی یا پرولاپس رحم، یکی از مشکلات شایع در بین بانوان محسوب می شود که بیشتر بر اثر افزایش سن و زایمان های طبیعی متعدد اتفاق می افتد. افتادگی رحم زمانی رخ می دهد که عضلات و رباط های لگن قدرت خود را از دست بدهند و دیگر نتوانند از رحم حمایت کنند؛ در نتیجه رحم به داخل واژن می رود یا از واژن بیرون می زند. در هر رده سنی حتی دختران جوان احتمال افتادگی رحم وجود دارد، اما بیشتر مواقع زنان یائسه را که چند زایمان طبیعی داشته اند تحت تاثیر قرار می دهد. چنانچه افتادگی رحم خفیف باشد نیازی به درمان نیست اما اگر باعث ناراحتی شود می توان با عمل جراحی رحم را از واژن خارج کرد. در این مقاله قصد داریم درباره افتادگی رحم یا پرولاپس رحم صحبت کنیم پس ما را در ادامه مطلب همراه کنید.
افتادگی رحم چگونه اتفاق می افتد؟
افتادگی رحم که به آن پرولاپس رحمی نیز گفته می شود، حالتی است که در آن ماهیچه و بافت های اطراف لگن و شکم ضعیف شده و قدرت خود را از دست می دهند و دیگر قادر نیستند از رحم پشتیبانی کنند. رحم توسط بافت، ماهیچه و عضلات لگن و شکم نگهداری می شود ولی عواملی مانند زایمان های طبیعی و دشوار، افزایش سن و میزان ترشح هورمون استروژن باعث می شوند عضلات به تدریج قدرت خود را از دست داده و ضعیف شوند.
با اختلال در عملکرد عضلات، رحم کوچک شده و به سمت دهانه واژن حرکت می کند با این کار پرولاپس رحمی اتفاق می افتد. میزان ضعیف شدگی ماهیچه های نگهدارنده رحم یا همان ماهیچه های کف لگن تعیین می کند که افتادگی رحم خفیف است یا شدید. در یک افتادگی رحم ناقص ممکن است رحم حرکت کرده و به داخل واژن برسد که با این کار یک توده یا برآمدگی ایجاد می کند اما در افتادگی رحم از نوع شدید رحم آنقدر حرکت می کند که از دهانه واژن خارج می شود.
انواع افتادگی رحم
بر اساس شدت بیماری و علائم افتادگی رحم به چهار گروه تقسیم می شود که به شرح زیر است:
افتادگی رحم درجه ۱
در افتادگی رحم از نوع درجه ۱ گردن رحم جابجا شده و با حرکت به طرف کانال وارد بخش فوقانی واژن می شود.
افتادگی رحم درجه ۲
در افتادگی رحم از نوع ۲ گردن رحم به سمت قیمت پایینی رحم سوق پیدا کرده اما هنوز از واژن خارج نشده است.
افتادگی رحم درجه ۳
در این حالت رحم به پایین ترین قسمت واژن می لغزد و فرد دچار بیرون زدگی از واژن می شود به گونه ای که به راحتی می توان گردن رحم را از واژن مشاهده کرد.
افتادگی رحم درجه ۴
درجه ۴ افتادگی رحم یکی از شدیدترین انواع بیماری به حساب می آید؛ زیرا دهانه رحم به صورت کامل از واژن خارج شده است. این بیماری نیاز به جراحی فوری دارد تا رحم از بدن خارج شود.
علائم افتادگی یا پرولاپس رحم
پرولاپس رحمی با توجه به شرایط افراد ممکن است علائم شدید یا خفیف داشته باشد. در صورت خفیف بودن افتادگی احتمالا هیچ نشانه واضحی نخواهید داشت در مقابل اگر افتادگی شدید باشد به گونه ای که از حالت طبیعی خود خارج شود به اندام های لگنی مانند لگن و روده فشار وارد می کند؛ بنابراین بهتر است با کوچکترین نشانه های افتادگی رحم آشنایی پیدا کنید تا نسبت به درمان به موقع و جلوگیری از پیشرفت آن اقدام کنید. از علائم و نشانه های شایع این بیماری به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- احساس سنگینی یا فشار وارد بر لگن
- احساس دردهای مزمن در ناحیه شکم، کمر و لگن
- درد در هنگام برقراری رابطه جنسی به خصوص در نواحی لگن و کمر
- احساس نشستن روی برجستگی
- قاعدگی دردناک و خارج شدن زیاد خون
- احساس لمس توده یا ورم در ناحیه واژن
- مشاهده بیرون زدگی گردن رحم
- احساس کشش و سنگینی در رحم
- یبوست، هموروئید و دفع سخت
- ابتلای زیاد به عفونت های مثانه
- بوی بد واژن و ادرار
- حالت تهوع به علت عفونت داخلی
- خونریزی واژینال
- تکرر ادرار
علت پرولاپس یا افتادگی رحم چیست؟
علاوه بر افزایش سن و ترشح هورمون استروژن در زنان، دلایل دیگر نیز وجود دارد که منجر به افتادگی رحم و مشکلات بعد از آن می شود. بیشتر خانم ها دلیل این مشکلات را نمی دانند به خاطر همین بهتر است با علل شایع این بیماری آشنایی پیدا کنید. از جمله عواملی که منجر به پرولاپس رحمی می شود موارد زیر را می توان نام برد:
- یبوست مزمن
- تومورهای لگنی
- برونشیت یا آسم
- ژنتیک و نژاد
- گشادی و شلی واژن
- سابقه وراثتی و خانوادگی
- چاقی و اضافه وزن بیش از حد
- بلند کردن وسایل سنگین
- زایمان طبیعی سنگین و دشوار
- زایمان متعدد و پشت سر هم
- فشار و ضربه ناگهانی به ماهیچه های زیر شکم
- ترشح نشدن هورمون استروژن
- تضعیف ماهیچه های لگن با بالا رفتن سن
- جراحی یا صدمه جدی به لگن
- سبک زندگی ناسالم مانند مصرف سیگار
- انجام فعالیت های ورزشی سنگین مانند وزنه برداری
- چند قلوزایی در زایمان طبیعی
- زایمان یک نوزاد بزرگ
- دوران بارداری و صدمه دیدن هنگام زایمان
درمان افتادگی یا پرولاپس رحم
درمان پرولاپس رحمی بستگی به شدت افتادگی دارد؛ از همین رو ممکن است پزشک موارد زیر را توصیه کند:
- خود مراقبتی: در صورتی که افتادگی رحم علائم کم یا هیچ علائمی نداشته باشد با اقدامات خود مراقبتی می توان از پیشرفت افتادگی جلوگیری کرد. اقدامات خود مراقبتی مانند انجام حرکات کگل که باعث تقویت عضلات لگن، کمر و درمان یبوست می شود.
- پساری: یک حلقه پلاستیکی است که روی بافت های بیرون زده از رحم قرار می گیرد تا آن را تقویت کند.
- ترمیم بافت های ضعیف شده لگن: جراح از طریق واژن یا شکم بافت خودتان را به عضلات ضعیف شده کف لگن پیوند می زند تا از اندام های لگن پشتیبانی کند.
- برداشتن رحم (هیسترکتومی): گاهی ممکن است در موارد خاص برای افتادگی رحم، هیسترکتومی یا خارج کردن رحم انجام شود که بسیار روش امنی است.
مراجعه به پزشک
احتمال دارد بسیاری از زنان و دختران در هنگام بیماری برای اولین بار به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنند؛ اما لازم به ذکر است که هر چند وقت یکبار به صورت دوره ای باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا در صورت بروز بیماری هایی همچون افتادگی رحم سریعا اقدام به درمان آن کنید. خانم دکتر میترا عبدلی جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی هستند که در زمینه درمان افتادگی رحم می توانند بهترین روش های درمانی را ارائه دهند. برای دریافت نوبت ویزیت حضوری می توانید با شماره هایی که در سایت درج شده تماس بگیرید.
