علت و درمان دیسپارونی یا آمیزش دردناک چیست؟
دیسپارونی، اصطلاحی که شاید برای بسیاری از افراد ناآشنا باشد، به درد حین رابطه جنسی اشاره دارد. این درد می‌تواند در حین دخول، قبل از آن یا بعد از آن رخ دهد و به طور قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی جنسی زوجین و سلامت روان آنها تأثیر منفی بگذارد. آمارها نشان می‌دهد که بسیاری از زنان در طول زندگی خود به طور مقطعی به دلیل مشکلات فیزیولوژیکی بدن، دچار دیسپارونی می‌شوند. در این مقاله می خواهیم به علت و درمان دیسپارونی یا آمیزش دردناک بپردازیم.
علائم دیسپارونی
دیسپارونی، یا آمیزش دردناک، عارضه‌ای است که می‌تواند با طیف وسیعی از علائم ناخوشایند همراه باشد. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد حین دخول: این شایع‌ترین نوع درد مرتبط با دیسپارونی است و در زمان ورود آلت تناسلی به واژن احساس می‌شود.
- درد عمومی: برخی از زنان در طول رابطه جنسی، صرف نظر از نوع دخول، احساس درد کلی در ناحیه لگن یا واژن می‌کنند.
- درد عمیق: این درد با فشار عمیق، مانند رانش آلت تناسلی، ایجاد می‌شود.
- سوزش: احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در واژن ممکن است همراه با دیسپارونی باشد.
- درد طولانی‌مدت: برخی از زنان بعد از رابطه جنسی نیز برای چند ساعت یا بیشتر به درد ادامه‌دار مبتلا می‌شوند.
شدت و نوع درد در افراد مختلف متفاوت است. در برخی موارد، درد ممکن است خفیف و قابل تحمل باشد، در حالی که در موارد دیگر می‌تواند شدید و ناتوان‌کننده باشد.
دلایل دیسپارونی
دیسپارونی یا درد هنگام رابطه جنسی، مشکلی شایع است که می‌تواند زنان و مردان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. علل مختلفی برای دیسپارونی وجود دارد که به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
علل فیزیکی
- خشکی واژن: شایع‌ترین علت دیسپارونی در زنان، خشکی واژن است که می‌تواند ناشی از تغییرات هورمونی مانند یائسگی، شیردهی، مصرف برخی داروها و یا استرس باشد.
- عفونت‌ها: عفونت‌هایی مانند واژینوز باکتریایی، تریکومونیازیس و کلامیدیا می‌توانند باعث التهاب و درد در واژن و مقاربت دردناک شوند.
- اندومتریوز: این بیماری که در آن بافت رحم در خارج از رحم رشد می‌کند، می‌تواند باعث درد در لگن و مقاربت دردناک شود.
- فیبروئید رحم: این تومورهای غیر سرطانی که در رحم رشد می‌کنند، می‌توانند باعث درد در لگن و مقاربت دردناک شوند.
- آسیب‌های دستگاه تناسلی: آسیب‌هایی مانند پارگی واژن، اپیزیوتومی و زایمان سخت می‌توانند باعث درد در حین مقاربت شوند.
- ناهنجاری‌های مادرزادی: برخی از زنان با ناهنجاری‌های مادرزادی دستگاه تناسلی مانند واژن کوچک یا پرده بکارت ضخیم به دنیا می‌آیند که می‌تواند باعث مقاربت دردناک شود.
- بیماری‌های مزمن: بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، دیابت و لوپوس می‌توانند باعث خشکی واژن و مقاربت دردناک شوند.
علل روانشناختی
- اضطراب و استرس: اضطراب و استرس می‌توانند باعث انقباض عضلات واژن و مقاربت دردناک شوند.
- افسردگی: افسردگی می‌تواند میل جنسی را کاهش دهد و باعث درد در حین مقاربت شود.
- سابقه سوء استفاده جنسی: سابقه سوء استفاده جنسی می‌تواند منجر به خاطرات و احساسات منفی در مورد رابطه جنسی شود و باعث مقاربت دردناک شود.
- مشکلات مربوط به رابطه: مشکلاتی مانند عدم صمیمیت، مشکلات ارتباطی و تعارض در رابطه می‌توانند منجر به تنش و اضطراب در حین رابطه جنسی و مقاربت دردناک شوند.
در برخی موارد، ممکن است ترکیبی از عوامل فیزیکی و روانشناختی باعث دیسپارونی شود.
تشخیص دیسپارونی
در اولین قدم معاینه برای دیسپارونی، پزشک با پرسیدن سوالات متعدد، سابقه پزشکی کاملی از شما خواهد گرفت. این سوالات شامل موارد زیر هستند:
- آغاز درد: چه زمانی برای اولین بار درد را تجربه کردید؟
- محل درد: درد در کدام ناحیه از دستگاه تناسلی احساس می‌شود؟
- کیفیت درد: درد چه حسی دارد؟ (سوزش، تیر کشیدن، لرزش یا …)
- تکراری بودن: آیا درد با هر شریک جنسی و هر موقعیت جنسی اتفاق می‌افتد؟
- سابقه پزشکی: سابقه جنسی، جراحی‌های قبلی و زایمان شما چه بوده است؟
صداقت در پاسخ به این سوالات کلیدی است، حتی اگر احساس خجالت می‌کنید، اطلاعات ارائه شده توسط شما به پزشک در یافتن علت دردتان کمک می‌کند.
تشخیص دیسپارونی با معاینه لگن
معاینه لگن بخش ضروری ارزیابی دیسپارونی است. در طی این معاینه، پزشک می‌تواند:
- علائم التهاب یا عفونت: به دنبال علائم تحریک پوست یا عفونت در ناحیه تناسلی شما خواهد گشت.
- مشکلات آناتومیک: ناهنجاری‌های ساختاری واژن یا رحم که ممکن است به درد شما مرتبط باشد را بررسی می‌کند.
- منشا درد: با اعمال فشار ملایم به اندام تناسلی و عضلات لگن، ناحیه دقیق درد را مشخص می‌کند.
تشخیص دیسپارونی با معاینه واژن
در صورت لزوم، پزشک ممکن است با استفاده از ابزاری به نام اسپکولوم، معاینه واژن را انجام دهد. اسپکولوم دیواره‌های واژن را از هم جدا می‌کند و به پزشک اجازه می‌دهد تا داخل واژن را به طور دقیق‌تر مشاهده کند. برخی از زنان در حین معاینه لگن، به خصوص اگر دچار دیسپارونی باشند، احساس درد یا ناراحتی می‌کنند. در صورت احساس درد شدید، می‌توانید از پزشک بخواهید معاینه را متوقف کند یا از ژل‌های بی‌حسی برای کاهش دردتان استفاده کند.
توجه داشته باشید که: در برخی موارد، بسته به تشخیص پزشک و با توجه به علائم و سابقه پزشکی شما، ممکن است تست‌های تشخیصی دیگری نیز تجویز شود. سونوگرافی لگن از جمله این تست‌ها است که می‌تواند تصاویری از رحم، تخمدان‌ها و سایر اندام‌های لگنی شما را ارائه دهد و به تشخیص علل احتمالی دردتان مانند فیبروم یا کیست کمک کند.
درمان آمیزش دردناک
درمان دیسپارونی به علت آن بستگی دارد. اما در حالت کلی می توان گفت برای درمان رابطه جنسی دردناک می توان از روش های زیر کمک گرفت:
اگر درد یا ترشحات غیرمعمولی به دلیل عفونت‌های واژینال ناشی از ویروس، قارچ یا باکتری باشد، پزشک داروهای مناسب مانند کرم‌های واژینال یا آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند.
در مواردی که دیسپارونی به دلیل خشکی واژن رخ می‌دهد، استفاده از روان‌کننده‌های مناسب توصیه می‌شود. توجه داشته باشید که در صورت استفاده از کاندوم، باید از روان‌کننده‌های پایه آب استفاده کنید، زیرا روان‌کننده‌های پایه روغن می‌توانند باعث پاره شدن کاندوم شوند.
اگر در ناحیه تناسلی خود دچار حساسیت یا سوزش هستید، از مصرف محصولاتی که می‌توانند این مشکل را تشدید کنند، مانند صابون‌های شیمیایی و محصولات معطر، خودداری کنید.
اگر اضطراب یا مشکلات عاطفی ریشه درد و دیسپارونی شما باشند، مراجعه به مشاور یا روان‌درمانگر می‌تواند در حل این مشکلات و بهبود وضعیت شما موثر باشد.
برخی از داروها مانند داروهای ضد بارداری و داروهای ضد افسردگی می‌توانند باعث خشکی واژن و دیسپارونی شوند. در صورت مشاهده این عوارض، با پزشک خود در مورد راه حل‌های جایگزین یا تنظیم دوز دارو صحبت کنید.
در برخی موارد، ناهنجاری‌های مادرزادی یا مشکلات جسمی مانند اندومتریوز یا واژینیسموس می‌توانند عامل دیسپارونی باشند. در این موارد، درمان‌های تخصصی پزشکی مانند جراحی یا فیزیوتراپی ممکن است لازم باشد.
مراجعه به پزشک
دیسپارونی مشکلی شرم‌آور نیست و به راحتی قابل درمان است. برای تشخیص دقیق علت درد و دریافت درمان مناسب، باید به پزشک یا متخصص زنان مراجعه کنید. دکتر میترا عبدلی نخستین متخصص زنان در ایران هستند که دوره فلوشیپ پزشکی جنسی را در معتبرترین مرکز دانشگاهی آموزش جنسی دنیا (انجمن پزشکی جنسی اروپا :ESSM) گذرانده اند و از اعضا این انجمن هستند.ایشان مدرس دوره های سلامت جنسی و سخنران کنگره های بین المللی بیماری های جنسی هستند. شما می توانید با مراجعه به ایشان در مورد آمیزش دردناک صحبت کنید تا روند درمانی شما آغاز شود. با صبر و حوصله و انتخاب روش درمانی مناسب، می‌توانید از شر درد دیسپارونی خلاص شده و از یک رابطه جنسی لذت‌بخش و صمیمی با همسرتان لذت ببرید.
