زایمان سزارین

یکی از روش‌های زایمان برای به دنیا آوردن نوزاد، زایمان سزارین است که با جراحی و ایجاد برش در ناحیه شکم و رحم مادر همراه است. این نوع زایمان، با زایمان طبیعی متفاوت است. از این رو تنها در برخی مواقع خاص و زمانی که مادر و جنین در شرایط ویژه‌ای قرار دارند، انجام می‌شود. پس برای آنکه بتوان اقدام به انجام زایمان به صورت سزارین نمود، باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کرده و نظر ایشان را جویا شد.

البته پزشکان متخصص زمانی که بیمار نزد آنها تشکیل پرونده می‌دهند، تا پایان دوران بارداری، مراقب آنها هستند. خانم دکتر میترا عبدلی متخصص زنان و زایمان، در طول دوران بارداری، تشخیص می‌دهد که آیا مادر نیاز به جراحی شدن و سزارین نمودن دارد یا خیر. در صورتی که نیاز به سزارین شدن نباشد، مادر می‌تواند نوزاد خود را به صورت طبیعی زایمان کرده و از عوارض سزارین هم دور شود.

دلایل مهم برای انجام زایمان سزارین

بروز برخی عوامل، منجر می‌شود که مادران نیاز داشته باشند برای زایمان نوزاد خود، سزارین شوند. حتی در برخی شرایط، سزارین اورژانسی هم توسط پزشکان انجام می‌شود، تا به جنین و مادر آسیبی وارد نشود. به طور کلی می‌توانیم مهمترین دلایلی که احتمال سزارین شدن را در مادر تقویت کند، چنین بیان کنیم؛

وضعیت غیرطبیعی داشتن جنین

نوزادان برای آنکه در حالت طبیعی برای به دنیا آمدن باشند، باید در حالت خاصی قرار گیرند. سر آنها باید رو به پایین و به پشت مادر باشد. در صورتی که وضعیت جنین در زمان زایمان به این صورت نباشد، زایمان از طریق کانال واژینال برای مادر دشوار خواهد شد. حتی ممکن است جان جنین هم به خطر افتد. در این شرایط سزارین کردن بهترین راهکار خواهد بود.

ضربان قلب غیرطبیعی جنین

زمانی که جنین پیش از زایمان، ضربان قلب نامنظم و غیرطبیعی داشته باشد، پزشک فورا زایمان سزارین انجام می‌دهد. البته برخی از پزشکان پیش از زایمان، برخی اقدامات پیشگیرانه بر روی مادر انجام می‌دهند. مثلا وضعیت مادر را تغییر می‌دهند و یا به مادر اکسیژن رسانی انجام می‌دهند. در صورتی که با انجام این نوع اقدامات، باز هم تغییری در وضعیت ضربان قلب نوزاد ایجاد نشود، پزشک سزارین انجام می‌دهد تا از بروز مشکلات و خطرات بعدی برای جنین و مادر جلوگیری کند.

مشکلات زایمان و جفت

اگر روند زایمان به صورت طبیعی پیش نرود و یا در جفت مشکلی ایجاد شود، پزشک مادر را از انجام زایمان طبیعی منع می‌کند. مثلا ممکن است دهانه رحم به میزان قابل توجهی برای انجام زایمان باز نشود. یا آنکه جفت سرراهی در دهانه رحم قرار گرفته و آن را مسدود کند. در این شرایط، بهترین اقدام، انجام زایمان به صورت سزارین خواهد بود.

تعداد و اندازه جنین

برخی از مادران که زایمان سزارین انجام می‌دهند، ممکن است چند قلو زا یا دو قلو زا باشند. حتی ممکن است تنها یک جنین وجود داشته باشد، اما به دلیل سنگین بودن وزن و اندازه بزرگ، مادر قادر به انجام زایمان طبیعی نباشد. در این صورت بهتر آن است که زایمان به صورت سزارین انجام شود.

به طور کلی انتخاب یکی از روش های مختلف زایمان در خانم‌ها بسته به شرایطی که مادر و جنین دارند، انجام می‌شود. مثلا در برخی مواقع مادر در زایمان‌های قبلی خود، سزارین نموده است؛ از این رو دیگر نمی‌تواند زایمان بعدی خود را به صورت طبیعی انجام دهد. یا حتی ممکن است مادر از نظر سلامتی در شرایط خاصی قرار داشته باشد. در این حالت هم برای او و جنین، بهترین روش زایمان، سزارین خواهد بود.

عمل سزارین چگونه انجام می‌شود؟

برای انجام زایمان سزارین باید حتما به بیمارستان مراجعه کرد. در گذشته بیشتر خانم‌ها در منزل به صورت طبیعی زایمان می‌کردند؛ اما امروزه همه روش‌های زایمان باید در مراکز بهداشتی معتبر و مناسب انجام شوند. در غیر این صورت مشکلات زیادی برای مادر و جنین ایجاد خواهد شد. فرایند زایمان‌های سزارین با زایمان‌های طبیعی تفاوت دارد.

در این نوع زایمان‌ها مادر هم می‌تواند به صورت کامل بیهوش (بیهوشی عمومی) شود، هم از داروهای بی‌حسی منطقه‌ای یا نخاعی استفاده کند. در روش اول مادر به طور کامل به خواب عمیقی فرو رفته و پس از زایمان به هوش خواهد آمد. اما در روش دوم تنها ناحیه کمر به پایین مادر بی‌حس شده و مادر می‌تواند لحظه تولد نوزاد خود را مشاهده کند.

در هر صورت، برای انجام زایمان سزارین، لازم است مادران برخی اقدامات را انجام دهند. اقداماتی همچون؛

آنها باید پیش از انتقال به اتاق عمل، لباس مخصوص استفاده کنند.
برای مادران کانتر ادراری قرار داده می‌شود که در حین زایمان دچار مشکل نشوند.
موهای محل جراحی برای سزارین باید از قبل تراشیده شده و در روز عمل، ضدعفونی شود.
متخصص بیهوشی در تمام مدت زایمان، ضربان قلب، تنفس، فشار خون و سطح اکسیژن خون مادر را کنترل می‌کند.
پس از استفاده از داروی بیهوشی و اثرگذاری آن، پزشک در قسمت بالای استخوان شرمگاه، یک برش افقی یا عمودی ایجاد خواهد کرد.
برش‌های ایجاد شده باید عمیق باشند تا پزشک بتواند به دیواره رحم برسد. سپس برش نهایی را در رحم ایجاد کرده و نوزاد را خارج می‌کند.
مادرانی که از روش بی‌حسی برای زایمان سزارین استفاده می‌کنند، در این مرحله با کمی کشش و فشار در ناحیه رحم خود مواجه خواهند شد.
در این مرحله بند ناف از بدن جنین قطع شده و پزشک اقدام به برداشتن جفت از داخل رحم می‌کند.
پس از انجام بررسی‌های لازم بر روی رحم (به منظور عدم ایجاد برش و یا باقی ماندن تکه‌هایی از جفت)، پزشک اقدام به بخیه زدن رحم خواهد نمود.
در مرحله نهایی پزشک لایه‌های عضلانی برش زده را هم بخیه زده و در محل جراحی یک باند استریل قرار می‌دهد.

اقدامات و مراقبت‌های پیش از زایمان سزارین

پیش از آنکه بخواهید اقدام به سزارین نمایید، لازم است یک جلسه مشاوره با پزشک خود داشته باشید. برخی از مادران تصور می‌کنند که زندگی جنسی در دوران بارداری، می‌تواند در روند زایمان آنها تاثیر گذاشته و منجر به سزارین شدن آنها شود. اما باید بگوییم این مسئله کاملا برعکس است. به این صورت که اگر مادران در ماه‌های آخر بارداری رابطه جنسی داشته باشند، ممکن است روند زایمان آنها بیشتر به صورت طبیعی تغییر یابد.

در کل مادران باید پیش از زایمان سزارین، با پزشک خود جلسه داشته و ابهامات خود را برطرف سازند. خانم دکتر میترا عبدلی متخصص زنان و زایمان، به آنها بیان خواهد کرد که چه نوع سزارینی برای آنها مناسب‌تر خواهد بود. در صورت انتخاب بیهوشی عمومی یا بی‌حسی، بیمار باید 8 ساعت قبل از جراحی از مصرف هر نوع نوشیدنی و غذایی خودداری کند.

پزشک باید در مورد تمامی داروهایی که شما در طول بارداری استفاده می‌کردید، اطلاع داشته باشد. اگر خون رقیقی دارید، باید از خوردن آسپرین و داروهایی که رقیق کننده خون هستند خودداری کنید. از سوی دیگر اگر پزشک برای کاهش اسید معده شما دارویی تجویز کرده باشد، باید حتما استفاده از آن را به اطلاع پزشک برسانید.

به خاطر داشته باشید که انجام عمل سزارین از حساسیت بالایی برخوردار است. از این رو حتما شخصی را برای همراهی بعد از زایمان، خبر کنید. در نهایت هم اگر تمامی دستورات پزشک را رعایت نمایید، می‌توانید یک زایمان موفق را تجربه کنید.

مراقبت‌های بعد از عمل سزارین

مادران برای آنکه بتوانند روند بهبود خود را سرعت بخشند، باید مراقبت های بعد از سزارین را جدی بگیرند. این مراقبت‌ها هم شامل مراقبت‌هایی در محیط بیمارستان است، هم مراقبت‌هایی در منزل. در بیمارستان، پزشکان و پرستاران مراقبت‌های لازم را بر روی مادر و جنین انجام می‌دهند. از این رو جای نگرانی نیست.

اما زمانی که مادر بعد از جراحی سزارین به خانه منتقل می‌شود، باید برخی اقدامات خاص را انجام دهد. در صورت داشتن خونریزی، لازم است از نوارهای بهداشتی استفاده شود. این که مادران چند روزی را درگیر خونریزی و یا گرفتگی عضلات شوند، امری طبیعی بعد از زایمان است. حتی ممکن است برخی از خانم‌ها بعد از زایمان ترشحات قرمز رنگ یا قهوه‌ای رنگ مشاهده کنند.

لازم است تا زمانی که پزشک اجازه نداده است، دوش نگرفته و اقدام به برقراری رابطه جنسی هم نشود. علاوه بر آن مادر بعد از زایمان سزارین باید از انجام برخی فعالیت‌های سنگین تا چند هفته، خودداری کند. فعالیت‌هایی همچون بلند کردن اجسام سنگین و رانندگی کردن. از آنجایی که مادر بعد از زایمان با درد زیادی مواجه خواهد شد، تنها باید داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک خود را استفاده کند.

در نهایت نیز با گذشت 2 الی 3 هفته بعد از زایمان سزارین، مادر باید برای چکاپ، نزد پزشک خود مراجعه کند. خانم دکتر میترا عبدلی متخصص زنان و زایمان، در این زمان شرایط بیمار خود را کامل بررسی نموده و در صورت عدم مشاهده هرگونه مشکلی، اگر نیاز به کشیدن بخیه داشته باشد، این اقدام را انجام خواهد داد. در غیر این صورت سلامت مادر را تایید کرده و شرایط جنین را هم مورد بررسی قرار خواهد داد.

زایمان به صورت سزارین چه خطراتی به همراه دارد؟

همه ما می‌دانیم که رایج‌ترین نوع زایمان در خانم‌ها، زایمان طبیعی است؛ زیرا این نوع زایمان با کمترین میزان خطر و آسیب همراه است. اما در برخی شرایط خاص، ممکن است مادر نیاز به سزارین شدن داشته باشد. عمل جراحی سزارین اگر زیر نظر پزشک متخصص و باتجربه انجام شود، با کمترین میزان درد و عوارض همراه خواهد بود. اما با این حال، برخی خطرات وجود دارد، که ممکن است مادران بعد از زایمان با آن مواجه شوند. از جمله؛

عفونت جای زخم بعد از زایمان سزارین
خونریزی شدید
بروز عفونت در رحم
حساسیت داشتن به داروهای استفاده شده در حین زایمان
جدا شدن غیرطبیعی جفت، مخصوصا در خانم‌هایی که سزارین قبلی داشتند
لخته شدن خون در محل جراحی
آسیب دیدگی روده یا مثانه
بروز مشکل در ادرار کردن و یا عفونت

خانم‌هایی که زایمان سزارین انجام می‌دهند، دیگر نمی‌توانند در زایمان بعدی خود، زایمان طبیعی داشته باشند. به این دلیل که انجام سزارین و برش‌هایی که در رحم ایجاد می‌شود، امکان زایمان به صورت طبیعی را در آینده ناممکن می‌سازد. از این رو خانم‌ها باید این نکته را در نظر داشته باشند و با علم به این مسئله، زایمان انجام دهند.

جمع بندی

با وجود آنکه زایمان بهتر است به صورت طبیعی انجام شود، اما در برخی مواقع برای حفظ سلامتی جنین و مادر، بهتر است زایمان به صورت سزارین انجام شود. در چنین شرایطی مادر باید به پزشک متخصص مراجعه کند تا با کمترین میزان عوارض، مواجه شود. خانم دکتر میترا عبدلی متخصص زنان و زایمان، بهترین خدمات را به مادرانی ارائه می‌دهد که تمایل دارند زایمان به صورت سزارین و طبیعی داشته باشند.

بیمارانی که برای انجام زایمان نزد خانم دکتر عبدلی مراجعه می‌کنند، در صورتی که از ابتدا نزد ایشان پرونده داشته باشند، 1 الی 2 هفته قبل از زمان مشخص شده برای انجام سزارین، به آنها وقت داده می‌شود. سپس در روز تعیین شده به بیمارستان مراجعه کرده و زایمان انجام می‌دهند. فردای آن روز هم، از بیمارستان مرخص خواهند شد.

اما افرادی که از ابتدا پرونده تشکیل نداده‌اند و تمایل دارند که خانم دکتر عبدلی زایمان سزارین آنها را انجام دهد، باید حتما در سن حاملگی 32 تا 34 هفتگی، اگر در شهرستان هستند به صورت آنلاین و اگر در تهران هستند به صورت حضوری مراجعه کنند تا نواقص پرونده آنها تکمیل شود. در صورتی که نیاز به آزمایش یا سونوگرافی اضافه‌تری دارند، درخواست شود.

در نهایت زمان عمل زایمان سزارین به آنها گفته خواهد شد. یک روز قبل مجددا با بیمار هماهنگی‌های لازم انجام خواهد شد و بیمارستان هم با آنها هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهد. سپس صبح روز عمل به بیمارستان مراجعه کرده به امید خدا عمل با موفقیت انجام خواهد شد. تمامی این خدمات با این هدف به بیماران ارائه می‌شود، که آنها نیاز نداشته باشند تردد اضافه‌ای از شهر خود با تهران داشته باشند.

اولین ویزیت بعد از زایمان سزارین، 7 تا 10 روز بعد از عمل انجام می‌شود. در صورتی که بیمار نیاز به بخیه داشته، در این روز بیخیه‌های بیمار هم کشیده خواهد شد و فرآیند زایمان با موفقیت به اتمام خواهد رسید. برای دریافت تمامی این خدمات، تنها کافیست با مطب دکتر میترا عبدلی متخصص زنان و زایمان ارتباط برقرار نمایید.

سوالات متداول

مدت زمان تقریبی انجام زایمان سزارین چقدر است؟

معمولا زایمان‌های سزارین تنها 10 دقیقه به طول می‌انجامند. اما 30 دقیقه لازم است که مراقبت‌های بعد از جراحی بر روی مادر انجام شود.

بهتر است برای سزارین از بیهوشی استفاده کرد یا بی‌حسی؟

تفاوتی ندارد که مادر برای زایمان کدام روش را انتخاب کند. اما انتخاب بی‌حسی این امکان را برای مادر فراهم می‌کند تمام روند زایمان را مشاهده کرده و حتی نوزاد خود را در حین تولد ببیند.

آیا پدر می‌تواند در زمان انجام زایمان کنار مادر باشد؟

بله. هم در روش زایمان طبیعی و هم زایمان سزارین، پدر می‌تواند در کنار مادر باشد. البته این شرایط در بیمارستان‌های مختلف، متفاوت خواهد بود.

بهبودی بعد از سزارین چقدر طول می‌کشد؟

بسته به شدت آسیب‌ها و نحوه سزارین، مدت زمان بهبودی در بیماران متفاوت است. اما به طور کلی بین 6 الی 8 هفته زمان لازم است تا مادر بعد از زایمان بهبودی کامل خود را به دست آورد.

بهترین زمان برای زایمان سزارین چند هفتگی است؟

معمولا متخصصان هفته 39 بارداری را برای سزارین شدن مناسب می‌دانند. به این دلیل که، نوزادانی که قبل از 39 هفتگی به دنیا می‌آیند، معمولا با مشکل تنفسی مواجه شده و نیاز به دستگاه پیدا خواهند کرد.