صاحب فرزند شدن یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های زوجین است به‌طوری‌که برخی از آن‌ها با هدف فرزند آوری تصمیم به ازدواج و تشکیل خانواده می‌گیرند. متأسفانه نازایی از مشکلات شایع در خانم‌ها محسوب می‌شود که در بیشتر موارد مشاهده می‌شود. اگر فرد در طول یک سال رابطه جنسی منظم و بدون پیشگیری، باردار و صاحب فرزند نشود نشان‌دهنده ناباروری است. عواملی همچون: سن، اختلالات تخمک‌گذاری، نارسایی زودرس تخمدان، سندرم تخمدان پلی کیستیک و … سبب نازایی می‌شوند. در حال حاضر علم پزشکی بسیار پیشرفت کرده است؛ از همین رو نازایی و ناباروری را می‌توان با روش‌های مختلف درمان کرد. در این مقاله از سایت دکتر عبدلی می‌خواهیم در مورد عوامل مؤثر بر نازایی صحبت کنیم.
نازایی چیست؟
هنگامی‌که یک زوج بعد از رابطه جنسی منظم، محافظت نشده و بدون استفاده از روش‌های پیشگیری قادر به باروری نشوند، نازایی اتفاق می‌افتد. نازایی به‌این‌علت که یکی از زوجین نازاست یا خانم قادر نیست جنین را تا پایان بارداری حمل کند احتمال دارد رخ دهد. بیشتر مواقع نازایی طی ۱۲ ماه رابطه جنسی منظم و بدون استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری، تشخیص داده می‌شود. ۸ تا ۱۲ درصد زوجین در جهان مشکل نازایی را تجربه می‌کنند بااین‌وجود در اکثر موارد برای نازایی راه‌های درمانی وجود دارد؛ از همین رو لازم است به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
نازایی یا ناباروری در خانم ها چه علائمی دارد؟
نازایی جزو بیماری‌هایی است که فرد توانایی بارداری و صاحب فرزند شدن را ندارد و احتمال بارداری کاهش پیدا می‌کند. از علائم اصلی ناباروری، ناتوانی در ادرار را می‌توان نام برد. از سایر موارد نازایی می‌توان به سیکل قاعدگی طولانی (بیش از ۳۵ روز) یا سیکل قاعدگی کوتاه‌مدت (کمتر از ۲۱ روز)، قاعدگی نامنظم و عدم عادت ماهانه اشاره کرد.
چه عواملی در نازایی تأثیر می گذارند؟
نازایی به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که در ادامه شایع‌ترین علل نازایی را بررسی می‌کنیم:
سن
در خانم‌ها با بالا رفتن سن مخصوصاً اواسط ۳۰ سالگی، تعداد تخمک‌ها کم شده و قدرت باروری کاهش پیدا می‌کند. به‌طور میانگین یک سوم زوج‌هایی که خانم در آن‌ها بالای ۳۵ سال سن دارد، درگیر ناباروری هستند. افزایش سن موجب می‌شود علاوه بر کاهش قدرت باروری، از کيفيت تخمک‌ها نیز کاسته شود که در چنین مواقعی احتمال ناهنجاری‌های کروموزومی نیز وجود دارد. با توجه به اینکه خانم‌های سن بالا با مشکلات سلامتی بیشتری درگیر هستند بر قدرت باروری آن‌ها تأثیر می‌گذارد.
اختلالات تخمک گذاری
منظور از اختلالات تخمک‌گذاری این است که تخمک‌گذاری در بدن زن به ندرت رخ می‌دهد و یا اینکه اصلاً این فرایند صورت نمی‌گیرد. این اختلال در بین زوجین رایج است به‌طوری‌که علت ناباروری ۱ زوج از هر چهار زوج را سبب می‌شود. از اختلالات تخمک‌گذاری می‌توان سندرم تخمدان پلی کیستیک، کم‌کاری تیروئید، نارسایی تخمدان، اختلال عملکرد هیپوتالاموس و…را نام برد.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک که با نام تنبلی تخمدان نیز شناخته می‌شود یکی از عوامل تأثیرگذار در نازایی شناخته می‌شود. یکی از شایع‌ترین دلایل نازایی تنبلی تخمدان است که با دوره‌های نامنظم قاعدگی، مقاوم به انسولین، رشد غیرطبیعی در صورت و بدن، چاقی و آکنه همراه است.
نارسایی زودرس تخمدان
نارسایی زودرس تخمدان از عوامل تأثیرگذار در نازایی به شمار می‌آید و زمانی مشخص می‌شود که ذخیره تخمک‌ها کاهش یابد و یا خیلی زود از دست برود. ژنتیک خانوادگی و شیمی درمانی علت نارسایی زودرس تخمدان هستند.
اختلالات هورمونی
اگر در سطح هورمون‌ها اختلال وجود داشته باشد بر چرخه قاعدگی، تخمک‌گذاری و درنتیجه قدرت باروری خانم‌ها تأثیر می‌گذارد. اختلال عملکرد هیپوتالاموس، اختلال عملکرد هیپوفیز، اختلال در عملکرد غده تیروئید و افزایش هورمون پرولاکتین از رایج‌ترین علل اختلالات هورمونی محسوب می‌شوند.
اختلالات مربوط به لوله فالوپ
لوله فالوپ یا همان لوله‌های رحمی در حدفاصل بین تخمدان و رحم قرارگرفته‌اند که احتمال دارد به دلایل مختلفی مثل جراحی یا عفونت‌های مقاربتی آسیب ببیند. اگر به این لوله‌ها صدمه وارد شود و یا با ناهنجاری مواجه شود، اسپرم به تخمدان نرسیده و لقاح انجام نمی‌گیرد یا اگر هم لقاح صورت گیرد از عبور تخمک بارورشده پیشگیری می‌کند.
آندومتریوز
آندومتریوز از عواملی است که بر توانایی باردارشدن خانم‌ها تأثیر می‌گذارد. این عارضه بیشتر در خانم‌هایی که در سنین باروری هستند رخ می‌دهد و زمانی بروز می‌کند که یک بافت غیرعادی در خارج از رحم رشد کند. آندومتریوز علاوه بر خارج رحم، داخل رحم را تیر تحت تأثیر قرار می‌دهد و مراحل لانه گزینی تخمک را مختل می‌کند.
ناهنجاری ها و ضایعات رحمی
برخی از ناهنجاری‌ها و ضایعات رحمی در خانم‌ها وجود دارد که سبب نازایی و کاهش قدرت باروری در خانم‌ها می‌شود که عبارت اند از:
- رحم تک‌شاخ یا دوشاخ
- رحم دوگانه
- رحم دارای سپتوم
- رحم کمانی
- پولیپ های رحمی
- فیبروم ها
ناباروری بدون دلیل
برخی مواقع علت ناباروری مشخص نیست و پزشکان دلیل واضحی برای ناباروری پیدا نمی‌کنند؛ زیرا آزمایش‌های گرفته‌شده همگی نتایج طبیعی را نشان می‌دهند.
سبک زندگی
در اکثر موارد علت نازایی خانم‌ها به سبک زندگی آن‌ها برمی‌گردد که در ادامه بعضی از مهم‌ترین دلایل که سبب ناباروری در زنان می‌شود را نام می‌بریم:
- مصرف سیگار و مشروبات الکلی: استفاده از سیگار و الکل ضمن کاهش قدرت باروری بر مؤثر بودن درمان‌های ناباروری تأثیر منفی دارد.
- رژیم غذایی ضعیف که حاوی مواد مغذی، ویتامین و پروتئین و…نیست.
- قرار گرفتن بیش‌ازحد در معرض مواد شیمیایی و سمی
مراجعه به پزشک
اگر براثر مواردی که در مطالب فوق بیان کردیم با نازایی مواجه هستید بهتر است به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره و بهره‌مندی از روش‌های درمانی نوین نازایی به مطب خانم دکتر میترا عبدلی جراح و متخصص زنان، زایمان، نازایی و فلوشیپ تخصصی جنسی مراجعه کنید. برای دریافت نوبت ویزیت حضوری کافیست با شماره‌های درج شده در سایت تماس بگیرید.
