نازایی یا ناباروری در زوجین می‌تواند به دلایل متعددی ایجاد شود و برای دقیق‌ترین تشخیص نیاز به انجام آزمایش‌های تخصصی دارد. عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد نازایی زنان یا ناباروری مردان نقش داشته باشند.
ناباروری در بانوان شرایطی است که تأثیر مستقیم بر روابط جنسی یک زوج گذاشته و پس از یک سال تلاش برای باروری و عدم به دست آمدن نتیجه تشخیص داده می‌شود. در گذشته، اغلب نازایی را به‌عنوان نقص در سلامت زنان تعریف می‌کردند؛ اما امروزه، مطالعات نشان می‌دهد که تا نیمی از موارد ناباروری به علل مربوط به زنان بازمی‌گردد.
در این مطلب، قصد داریم به بررسی علل اصلی نازایی در زنان بپردازیم؛ بنابراین، برای درک دقیق‌تر و درمان مؤثرتر این وضعیت، ضروری است که مشکلات زوجین از دیدگاه پزشکی مورد بررسی قرار گیرد.
ناباروری چیست؟
ناباروری به وضعیتی اطلاق می‌شود که زوجین پس از یک سال تلاش فراهم آوردن شرایط برای بارداری، به نتیجه موفقیت نمی‌رسند. این فرآیند، در ابتدا برای بسیاری از زوجین یک تجربه جذاب است. با گذر زمان و عدم بروز بارداری در این دوره، این تجربه ممکن است به یک فرآیند استرس‌زا و ناراحت‌کننده تبدیل شود. این مرحله معمولاً بااحساس از دست دادن امید و اعتقاد به ناباروری زوجین همراه است.
برای حل این مشکلات و بررسی وضعیت، بهتر است زوجین از ابتدا با یک پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنند. این مشاوره نه‌تنها به زوجین کمک می‌کند تا فرآیند بارداری را بهبود بخشند، بلکه ممکن است به تشخیص دقیق‌تر علت ناباروری کمک کند و راه‌های درمانی مناسب را پیشنهاد دهد.
دلایل اصلی نازایی
نازایی در زنان دارای دلایل متعددی است که می‌تواند بر توانایی باروری تأثیرگذار باشد. در ادامه، برخی از شایع‌ترین علل نازایی در زنان بررسی می‌شوند:
- سن: با پیشرفت سن، تعداد تخمک‌ها و قدرت باروری زنان به‌سرعت کاهش می‌یابد. این کاهش عمدتاً در اواخر 30 سالگی آغاز شده و در سنین بالاتر به‌شدت بیشتر می‌شود. زوجین با خانمان بالای 35 سال، با احتمال بالاتری به مشکلات نازایی مواجه می‌شوند.
- اختلالات تخمک گذاری: اختلالات در فرآیند تخمک گذاری می‌توانند تأثیرگذار بر باروری باشند. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی از شایع‌ترین اختلالات است که به تخمک گذاری و باروری زنان تأثیر می‌گذارد.
- ناهنجاری‌ها و ضایعات رحمی: وجود ناهنجاری‌ها و ضایعات ساختاری رحم نیز می‌تواند باعث مشکلات باروری شود، ازجمله رحم دو گانه، رحم تک شاخ یا دو شاخ، پولیپ های رحمی و فیبروم ها.
- نارسایی زودرس تخمدان: این عارضه به تخمک گذاری زودرس مانع می‌شود و معمولاً به علت عوامل ژنتیک یا شیمی‌درمانی ایجاد می‌شود.
- اختلالات هورمونی: نوسانات در سطح هورمون‌ها می‌تواند بر چرخه قاعدگی، تخمک گذاری و باروری تأثیر گذارد. ازجمله اختلالات هورمونی می‌توان به اختلال در عملکرد هیپوتالاموس یا هیپوفیز، افزایش سطح هورمون پرولاکتین و اختلالات در عملکرد غده تیروئید اشاره کرد.
- آندومتریوز: این وضعیت که معمولاً حاصل از رشد بافت رحم در مکان‌های غیرمعمول است، می‌تواند به تخمک گذاری و باروری زنان آسیب برساند.
- استفاده از تنباکو و الکل: مصرف سیگار و الکل نیز می‌تواند به تضعیف قدرت باروری و افزایش مشکلات نازایی منجر شود.
- سبک زندگی ناسالم: رژیم غذایی نامناسب، چاقی، مواجهه با مواد شیمیایی و سبک زندگی نامناسب نیز از عوامل مؤثر بر باروری است.
- ناباروری بدون دلیل مشخص: در برخی موارد، علت ناباروری قابل توضیح نیست و نمی‌توان علت واضحی برای آن یافت. این شرایط ممکن است برای زوجین ناامیدکننده باشد، اما درمان‌های مختلف می‌توانند به آن‌ها کمک کنند.
توصیه می‌شود که در صورت مشاهده مشکلات باروری، زوجین به پزشک متخصص مراجعه کرده و تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنند.
تشخیص ناباروری چطور است؟
تشخیص ناباروری در بانوان اغلب نیاز به مجموعه‌ای از تست‌ها و معاینات دارد. متخصصان زنان از روش‌های مختلفی برای ارزیابی و تشخیص ناباروری استفاده می‌کنند. در اینجا تعدادی از مهم‌ترین روش‌های تشخیصی برای ناباروری در بانوان آورده شده است:
مطالعه پرونده پزشکی
- جمع‌آوری اطلاعات در مورد تاریخچه پزشکی فرد و خانواده.
- تحلیل تاریخچه قاعدگی و تخمک گذاری.
تست‌های خونی
- بررسی سطوح هورمون‌های مرتبط با باروری مانند FSH، LH، ایسترادیول (E2) و پرولاکتین.
- بررسی علل احتمالی اختلالات تیروئید.
سونوگرافی
- ارزیابی رحم و تخمدان‌ها به وسیله امواج فراصوتی.
- شناسایی مواردی مانند توده‌ها یا فیبروم های رحم.
HSG
- استفاده از اشعه ایکس برای بررسی لوله‌های فالوپ و رحم.
- تصاویری از جریان مایع که به رحم تزریق می‌شود، به دست می‌آید.
هیستروسکوپی
- معاینه دقیق رحم با استفاده از یک دوربین کوچک (هیستروسکوپ).
- شناسایی ناهنجاری‌ها و ضایعات رحم.
سونوهیستروگرافی
- ترکیبی از سونوگرافی و تزریق مایع به رحم.
- بررسی دقیق تصاویر و مشاهده ناهنجاری‌ها در داخل رحم.
لاپاراسکوپی
- استفاده از یک دوربین کوچک (لاپاراسکوپ) برای مشاهده داخل شکم و لگن.
- انجام معاینه و جراحی کم‌ترین تهاجمی برای بررسی ناهنجاری‌ها و تعمیر لوله‌های فالوپ.
سونوگرافی تخصصی تخمک گذاری
- مانیتورینگ سیکل تخمک گذاری و تعیین زمان مناسب برای رابطه جنسی و باروری.
با انجام این تست‌ها و معاینات، پزشکان متخصص زنان می‌توانند به‌دقت علل ناباروری را تشخیص دهند و برنامه درمانی مناسب را تدوین کنند. تشخیص نازایی نیازمند همکاری فعال بین زوجین و پزشکان تخصصی است.
درمان نازایی زنان
درمان ناباروری زنان به دو صورت درمان دارویی و جراحی انجام می‌شود. در درمان دارویی، از داروهای تحریک تخمک گذاری مانند کلومیفن و سایر داروهای تحریک‌کننده FSH و LH استفاده می‌شود.
پس از درمان دارویی، روش‌های کمک باروری به کار می‌روند. این روش‌ها معمولاً پس از اجرای درمان دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به‌عنوان مثال:
- باروری در محیط خارج از بدن: در این روش، تخمک و اسپرم در محیط خارج از رحم تلقیح می‌شوند، تخمک تا زمانی که بارداری ایجاد شود، در شرایط کنترل شده نگهداری می‌شود و جنین تشکیل شده به رحم منتقل می‌شود.
- وارد کردن اسپرم در رحم: اسپرم به صورت مستقیم در رحم وارد می‌شود تا فرصت برای لقاح با تخمک را افزایش دهد.
- تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم: اسپرم مستقیماً به داخل تخمک تزریق می‌شود.
- انتقال سلول تخم به داخل لوله رحم: جنین تشکیل شده در محیط خارج از رحم به داخل لوله‌های فالوپ منتقل می‌شود.
- انتقال سلول‌های جنسی به لوله‌های فالوپ: سلول تخم و اسپرم در داخل لوله‌های فالوپ تزریق می‌شوند تا لقاح طبیعی اتفاق بیافتد.
نوع درمان ناباروری بر اساس علت‌ها و شرایط هر زوج تعیین می‌شود و ممکن است از روش‌های مختلف بهره برود.
بهترین دکتر درمان نازایی
در صورت وجود هرگونه مشکل در زمینه بارداری یا بیماری‌های مختلف رحمی قطعاً داشتن یک پزشک و جراح با تجربه در زمینه عمل‌ها و درمان‌های مختلف می‌تواند خیال شما را بابت کیفیت درمان و همچنین نتیجه آن راحت کند. شما برای مشاوره در زمینه بیماری‌ها و درمان نازایی مختلف می‌توانید به دکتر میترا عبدلی جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی مراجعه کنید. ایشان با بهره گرفتن از جدیدترین متدهای روز دنیا به درمان نازایی بیماران خود می‌پردازند. در صورت داشتن هرگونه سؤال در ارتباط با مشکلات مربوط به نازایی می‌توانید از ایشان مشاوره بخواهید و مطمئن شوید که کاندید مناسبی برای فرآیندهای درمانی هستید یا خیر.
