خونریزی در بارداری

خونریزی در بارداری اختلالی است که در هر مرحله از دوران بارداری، ممکن است رخ دهد. گاهی این مسئله امری طبیعی و معمول و گاهی خطرناک خواهد بود. حتی می‌تواند زنگ خطری جهت اعلام مشکلات و بیماری‌های دیگری باشد. منتهی می‌بایست میان خونریزی و لکه بینی تفاوت قائل شد.

لکه بینی به حالتی گفته می‌شود که شاهد وجود چند قطره خون ریخته شده به صورت پراکنده باشیم که در سه ماه اول بارداری دیدن لکه‌های خونی و یا خونریزی کم، امری طبیعی و بی‌خطر است. خونریزی در اوایل بارداری به صورت خفیف و کم، به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که در ذیل به آنها اشاره خواهیم کرد:

خونریزی لانه گزینی

هنگام بارور شدن تخمک و چسبیدن آن به دیواره‌ی رحم، این چسبندگی و استقرار تخمک باعث ایجاد خونریزی خفیف می‌شود.

حاملگی مولار

در مواردی به دلیل وجود یک اختلال سلولی سبب می‌شود تا تخمک بارور شده تبدیل به یک توده‌ی سلولی شود.

حاملگی خارج از رحم

تخمک به محض بارور شدن به جای مستقر شدن در رحم، در قسمت‌هایی خارج از رحم مانند لوله فالوپ مستقر می‌شود.

هماتوم ساب کوریونیک

نوعی اختلال است که سبب می‌شود خون در بین جفت و رحم جمع شود که خود به خود فرو ریخته و برطرف خواهد شد.

پولیپ دهانه رحم

در دوران بارداری به دلیل افزایش استروژن و رشد غیر سرطانی بخشی از دهانه‌ی رحم سبب ایجاد پولیپ دهانه‌ی رحم می‌شود.

سقط‌ جنین

آغاز روند سقط جنین پیش از هفته‌ی بیستم سبب خونریزی در بارداری به صورت خفیف و بعد از آن شدید می‌شود.

اکنون سوالی که ذهن هر مادر بارداری را به خود مشغول می‌کند این‌ است که آیا احتمال بروز خونریزی در ماه‌های دوم و سوم بارداری نیز است؟ باید بگوییم بله. البته بایستی به محض مشاهده‌ی خونریزی به پزشک متخصص مراجعه کرد.

دلایل بروز خونریزی در بارداری، ماه‌های دوم و سوم

خونریزی در ماهه دوم و سوم که در برخی از خانم‌ها احتمال دارد دیده شود، بسته به دلایل خاصی رخ می‌دهد. از جمله:

جفت سرراهی یا جدا شدن جفت ( احتمال این عارضه در ماه سوم بیشتر است که در این شرایط جفت و جنین از رحم جدا می‌شوند )
زایمان زودرس ( یعنی زایمان زودتر از هفته‌ی ۳۷‌ام بارداری )
نارسایی دهانه رحم ( هنگامی که عضلات دهانه‌ی رحم توان نگهداری جنین را نداشته باشند، که این مسئله سبب سقط جنین یا زایمان زودرس و خونریزی می‌شود )

از دیگر علل خونریزی در دوران بارداری می‌توان به رابطه جنسی در دوران بارداری، معاینه لگن یا سونوگرافی، عفونت‌های کلامیدیا و سوزاک، عفونت‌های مقاربتی و … اشاره کرد.

زندگی جنسی و حفظ سلامتی جنسی در دوران بارداری

آیا امکان داشتن رابطه‌ی جنسی در دوران بارداری وجود دارد؟ این سوال از سوالات متداول زنان باردار است، که بیشتر به دلیل نگرانی از خطر خونریزی در بارداری پرسیده می‌شود. پاسخی که می‌توان در این مورد بیان نمود، این است که جنین به واسطه‌ی رحمی که در آن قرار دارد و همچنین مایع آمنیوتیک داخل رحم، در برابر میکروب‌ها و نیز حرکات آمیزشی تحت حفاظت قرار می‌گیرد.

بنابراین اگر مادر در شرایط مساعد بارداری به سر می‌برد و پزشک متخصص زنان نیز آمیزش جنسی را ممنوع نکرده باشد مانعی ندارد. هنگام آمیزش جنسی ارگاسم و انقباضات ناشی از آن خطری برای جنین ایجاد نخواهند کرد. اگر چه با تمام این تفاسیر بعضی از پزشکان از جهت احتیاط، روابط زناشویی را در این دوران ممنوع می‌کنند.

شایان ذکر است که با وجود ممنوع نکردن آمیزش جنسی در دوران بارداری از سوی پزشک، بهتر است در هفته‌های پایانی بارداری از برقراری رابطه جنسی خودداری شود؛ زیرا هورمون‌های پروستاگلاندین موجود در مایع منی، سبب تحریک انقباضات رحم می‌شوند. بارداری تاثیر قابل توجهی بر سلامت جنسی زوجین می‌گذارد که این به سبب تغییرات جسمی و روانی در دوران بارداری است، که برای زنان و حتی مردان اتفاق می‌افتد.

ممنوعیت‌های آمیزش جنسی در دوران بارداری

در موارد زیر بایستی از آمیزش جنسی در دوران بارداری خودداری نمود؛ زیرا احتمال خونریزی در بارداری را افزایش داده و ممکن است برای جنین هم خطرناک باشد.

احتمال خطر سقط یا داشتن سابقه‌ی سقط جنین
احتمال زایمان زودرس ( یعنی زایمان زودتر از هفته ۳۷ بارداری)
مشاهده ترشحات واژینال، درد کرامپی
ترشح مایع یا پارگی کیسه آمنیوتیک
باز شدن گردن رحم
قرارگیری جفت سرراهی یا placenta Preview
دو قلو، سه قلو یا حتی چند قلو باردار بودن

خونریزی در دوران بارداری پس از رابطه‌ی جنسی

معمولا داشتن خونریزی خفیف پس از آمیزش جنسی در دوران بارداری، امری معمول است؛ که به دلیل افزایش طبیعی رگ‌ها و مویرگ‌های رحم و واژن، رخ می‌دهد. منتهی بهتر است در صورت مشاهده‌ی خون چه خفیف چه شدید؛ و به شکل و رنگ‌های مختلف قرمز، قهوه‌ای و … حتما به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمود.

روش های جلوگیری از خونریزی در بارداری

برای جلوگیری از خونریزی در بارداری، روش‌های بسیاری وجود دارد. البته خانم‌ها با رعایت برخی نکات هم می‌توانند از بروز خونریزی در این دوران جلوگیری کنند. بهتر است آنها به مقدار و زمان خونریزی توجه کنند؛ زیرا خونریزی در حد چند قطره می‌تواند ناشی از جریان لانه گزینی باشد. با این حال بهتر است با پزشک متخصص نیز در این زمینه مشورت نمایید.

از جمله اقدامات و روش‌هایی که می‌توانند از خونریزی در بارداری جلوگیری نمایند، باید به موارد زیر اشاره کرد:

به مقدار لازم استراحت کردن: بهتر است برای حفظ سلامت خود و جنین، به هنگام مشاهده‌ی خون، در بستر به‌ اندازه‌ی کافی استراحت کنید.
اجتناب از انجام کارهای سنگین: حتما در نظر داشته باشید که در دوران بارداری از بلند کردن و یا برداشتن وسایل سنگین خودداری کنید. همچنین نباید در این دوران ورزش‌های سنگین نیز انجام داد.
پیش از برقراری رابطه‌ی جنسی با پزشک متخصص مشورت کردن: گاهی به دلایلی چون وجود جفت سرراهی، عروق سرراهی جفت یا بروز خطر سقط و در نتیجه داشتن بارداری سخت، به توصیه‌ی پزشک بایستی از برقراری رابطه‌ی جنسی خودداری کنید.
اجتناب از استفاده تامپون و دوش واژینال هنگام خونریزی: در صورت بروز مشکل خونریزی در بارداری بهتر است از تامپون استفاده نکنید. در چنین مواقعی استفاده از پدهای بهداشتی بیشتر توصیه می‌شود.
توجه به سن بارداری: مشاهده خونریزی حدودا ۱۴ روز بعد از لقاح، نشانه لانه گزینی است؛ که اگر این خونریزی از ۳۸ هفته عبور کرد می‌تواند یکی از نشانه‌های شروع زایمان باشد. از این رو باید حتما به سن بارداری و زمان خونریزی توجهش کرد.

چه زمانی پس از مشاهده خونریزی به پزشک مراجعه کنیم؟

هنگام مشاهده‌ی هر کدام از این علائم، بایستی به پزشک متخصص مراجعه کرد:

بروز خونریزی شدید
احساس گرفتگی یا انقباض عضلانی
احساس درد در ناحیه لگن یا شکم
سرگیجه و بیهوشی
تب و لرز
پاره شدن کیسه آب

بروز هر یک از این مشکلات در بدن، نشانه وخامت حال مادر در اثر خونریزی در بارداری است. از این رو افرادی که چنین علائمی را مشاهده می‌کنند باید در سریع‌ترین زمان ممکن خود را به پزشک متخصص برسانند. در غیر این صورت با مشکلات دیگری مواجه خواهند شد.

جمع بندی

همانطور که پیش از این گفته شد، خونریزی، علی الخصوص در سه ماهه اول بارداری، امری طبیعی است. منتهی با تمام این تفاسیر در صورت مشاهده خونریزی در بارداری بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کرد تا از بروز خطرات احتمالی جلوگیری نمود. خانم دکتر میترا عبدلی متخصص زنان و زایمان با سابقه کاری طولانی مدت، در صورت بروز چنین مشکلی بهترین راه حل را در اختیار بیماران خود قرار می‌دهد. پس با مراجعه به ایشان می‌توانید از بروز اتفاقات ناگوار در دوران بارداری برای خود و جنین، جلوگیری نمایید.

سوالات متداول

چه نوع خونریزی در دوران بارداری خطرناک است؟

خونریزی که همراه با سرگیجه، درد یا گرفتگی در ناحیه شکم و لگن و شدید باشد، خطرناک است.

آیا خونریزی در بارداری برای جنین خطرناک است؟

در برخی موارد بله. اگر خونریزی شدید باشد، باید حتما به پزشک زنان مراجعه نمود. در غیر این صورت با استراحت کردن، می‌توان خونریزی را در دوران بارداری برطرف ساخت.

آیا احساس درد در دور ناف بعد از رابطه در بارداری طبیعی است؟

معمولا خانم‌های باردار در سه ماه دوم و سوم در ناحیه دور ناف خود، درد را احساس خواهند کرد. این مسئله هیچ ربطی به داشتن رابطه جنسی نداشته و برای جنین هم خطری ایجاد نخواهد کرد.