علتهای اصلی نازایی زنان
ناباروری یا نازایی زنان مشکلی است که تقریبا از هر 4 زوج 1 زوج درگیر آن میشود و به دلایل مختلفی ممکن است این مشکل ایجاد شود. ناباروری در واقع عدم توانایی در باردار شدن است، در حالی که رابطه جنسی مکرر و محافظت نشده بین زوجین وجود دارد. اما بسته به برخی عوامل و دلایل ممکن است زوجها نتوانند قادر به فرزندآوری باشند. نازایی ممکن است ناشی از یک مشکل در زن یا مرد و یا حتی ترکیبی باشد.
خوشبختانه پیشرفت علم پزشکی، مشکل بسیاری از زوجین را برطرف نموده است. به گونهای که آنها میتوانند از طریق روشهای درمانی موثر و ایمن به صورت قابل توجهی شانس باردار شدن خود را افزایش دهند. زوجهایی که تمایل به فرزندآوری دارند و به دلایل مختلف قادر نیستند، تنها کافیست به پزشک متخصص مراجعه نمایند. ایشان تمامی دلایل ناباروری را در آنها بررسی نموده و در نهایت بهترین روش درمان را به آنها توصیه خواهد نمود.
مهمترین دلایل بروز مشکل نازایی زنان
ناباروری ممکن است در اثر تعداد زیادی از عوامل خاص چه در دستگاه تناسلی زن و چه در دستگاه تناسلی مرد ایجاد شود. البته در برخی موارد نیز نمیتواند توضیح مناسبی برای علت ناباروری بیان نمود. با این حال میتوانیم متداولترین دلایل بروز چنین مشکلی را این موارد بیان کنیم:
بروز مشکلات مربوط به تخمکگذاری( آزاد شدن ماهانه تخمک از تخمدانها)
این مسئله معمولا به دلیل اختلالات هورمونی همچون سندرم تخمدان پلیکیستیک ایجاد میشود. همچنین هورمونهایی همچون هیپرپرولاکتینمی به عنوان هورمون تولید شیر مادر نیز ممکن است در تخمکگذاری اختلال ایجاد کند. کم کاری یا پرکاری تیروئید هم از دیگر مواردی است که میتواند بر روی نازایی زنان تاثیرگذار باشد.
آندومتریوز
این مشکل عامل دیگری از نازایی زنان به شمار میرود که میتواند بر روی عملکرد تخمدانها لولههای فالوپ و رحم تاثیر بگذارد. در واقع این مشکل زمانی رخ میدهد که بافت آندومتر در خارج از رحم شروع به رشد کند. پس لازم است زیر نظر پزشک متخصص این مسئله بررسی شده و در صورت امکان آن را درمان کرد.
ناهنجاریهای ناحیه رحم یا دهانه رحم
ناهنجاریهایی که معمولا در دهانه رحم ایجاد میشوند، میتوانند دلیل دیگری بر نازایی زنان باشند. این ناهنجاریها ممکن است تومورهای سرطان خوشخیم در دیواره رحم به صورت فیبروم رحم مشاهده شوند. این تومورها لولههای فالوپ را مسدود کرده و از کاشت تخمک بارور در رحم جلوگیری میکنند.
نارسایی اولیه تخمدان( یائسگی زودرس)
از دیگر عوامل نازایی زنان باید به یائسگی زودرس اشاره کنیم. زمانی که تخمدانها از کار افتاده و زنان پیش از 40 سالگی با یائسگی مواجه میشوند، چنین مشکلی رخ میدهد. اغلب این نوع موارد نازایی بدون علت شناخته میشوند. اما برخی عوامل وجود دارند که ممکن است احتمال بروز چنین اتفاقی را در خانمها افزایش دهد. آن هم نازایی ارثی یا ژنتیکی، پرتودرمانی یا شیمیدرمانی و موارد دیگر از این قبیل است.
انسداد یا آسیب دیدن لولههای فالوپ
آسیب دیدن لولههای فالوپ یا بروز التهاب لوله فالوپ( سالپنژیت) عامل دیگری بر نازایی زنان به شمار میرود. این مسئله ممکن است ناشی از بیماری التهاب لگن باشد که معمولا در اثر اندومتریوز، عفونت مقاربتی یا چسبندگی لگن ایجاد میشود.
نازایی زنان با عقیم سازی
بسیاری از خانمها ممکن است به دلیل این که دیگر قصد ندارند بچهدار شوند، عقیم سازی را انتخاب کنند. در این روش که منجر به ناباروری میشود، لولههای فالوپ مسدود میشوند و دیگر تخمک نمیتواند به رحم برسد. البته با وجود آنکه این روش برگشت پذیر است، اما ممکن است برخی از خانمها بعد از برطرف کردن عقیمی خود، دیگر نتوانند باردار شوند. از این رو انجام آن بهتر است حتما با مشورت پزشک صورت گیرد.
مصرف برخی داروهای خاص
برخی از خانمها ممکن است به دلیل استفاده از برخی داروهای خاص، با مشکل نازایی مواجه شوند. این داروها عبارتند از:
سولفاسالازین: این داروی ضد التهابی برای بیماریهایی همچون کرون و آرتریت روماتوئید استفاده میشوند. زمانی که خانمها از این نوع داروها استفاده میکنند، با مشکل کاهش تعداد اسپرم مواجه شده و دچار ناباروری خواهند شد. البته اثر آنها موقتی بوده و با قطع کردن استفاده از آنها، مشکل نازایی زنان برطرف شده و بدن به حالت عادی خود باز خواهد گشت.
مصرف داروهای گیاهی: برخی از داروهای گیاهی همچون عصاره ریشه گیاه چینی میتواد بر روی تولید اسپرم تاثیر بگذارد. پس زمانی که این دارو توسط آقایان و خانمها استفاده شود میتواند باردار شدن را با اختلال مواجه سازد.
استروئیدهای آنابولیک: استفاده از این نوع داروها که بیشتر به صورت غیرقانونی در ورزشگاهها به فروش میرسد، میتواند بر روی تحرک اسپرم و تولید آن تاثیر منفی داشته باشد. البته اگر از آن برای طولانی مدت استفاده شود منجر به ناباروری هم خواهد شد. پس باید برای استفاده از آنها با پزشک متخصص مشورت نمود.
بهترین روشهای درمان سریع نازایی زنان
خانمهایی که تمایل دارند شانس باردار شدن خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهند، نیاز دارند تا با روشهای درمان سریع نازایی آشنا شوند. برخی از اقدامات میتوانند اختلال در نازایی را برطرف کنند. در حالی که این اقدامات شاید از نظر بسیاری از خانمها ساده و جزئی باشد، اما میتواند بر روی باردار شدن تاثیرات منفی بگذارد. از این رو رعایت این نوع اقدامات به خانمها بسیار توصیه میشود:
عدم استفاده از مواد مخدر و الکل
اگر بخواهیم بگوییم چه کارهایی باعث نازایی میشه، مهمترین آن مصرف مواد مخدر خیابانی و الکل است. این مواد قادر هستند توانایی زنان را در باردار شدن یا تجربه یک بارداری سالم دچار اختلال نمایند. از این رو خانمهایی که تمایل دارند باردار شوند باید از هر نوع تفریح مضر همچون نوشیدن الکل و مصرف ماریجوانا خودداری کنند.
ترک کردن مصرف سیگار
از دیگر مراقبتهایی که میتواند نازایی زنان را کاهش دهد، ترک کردن مصرف سیگار است. به طور کلی دخانیات میتوانند بر روی بارداری تاثیر منفی از خود بر جای گذارند. در حالی که مصرف سیگار نه تنها برای سلامتی عمومی فرد مضر است، بلکه بر روی سلامتی جنین هم تاثیر میگذارد. از این رو برای باردار شدن باید حتما مصرف سیگار را ترک کنید.
انجام تمرینات ورزشی مناسب
نازایی و چاقی معمولا رابطه مستقیمی با هم دارند. یعنی درصد مشخصی از خانمهایی که درگیر مشکل ناباروری هستند، از اضافه وزن و چاقی رنج میبرند. زیرا چاقی بر روی تولید هورمونها تاثیر گذاشته و میتواند باعث ناباروری شود. در حالی که اگر این دسته از افراد ورزشهای منظمی داشته باشند میتوانند از بروز چنین مشکلی جلوگیری نمایند. پس انجام تمرینات ورزشی هم میتواند از بروز مشکل ناباروری در خانمها به میزان قابل توجهی جلوگیری کند.
جمع بندی
دریافتید که نازایی زنان میتواند بسته به عوامل مختلفی ایجاد شود. اما هر یک از این عوامل قابل برطرف شدن و درمان هستند. تنها کافیست به کلینیک پزشک متخصص زنان مراجعه نموده و برای درمان این مشکل اقدامات لازم را انجام داد. خانم دکتر میترا عبدلی متخصص زنان و زایمان با سابقه طولانی مدت در زمینه درمان نازایی خانمها، میتواند کمک شایانی به زوجهایی که تمایل دارند مشکل ناباروری خود را درمان کنند، نماید.
منابع:
https://www.nhs.uk/conditions/infertility/causes/
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infertility
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/infertility/symptoms-causes/syc-20354317
