تنبلی تخمدان و درمان آن
یکی از شایعترین بیماریهای زنان تنبلی تخمدان (PCOS) یعنی همان تخمدان پلی کیستیک است. به این صورت که بسیاری از بانوان مبتلا به آن بوده و درگیر مشکلات درمان این بیماری هستند. به طور کلی میتوان گفت تنبلی در تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک، در اثر تولید هورمون اضافی ایجاد میشود.
در سندرم تخمدان پلی کیستیک یا pcos هورمونهای موثر در تولید مثل، از حالت تعادل خود خارج میشوند. اصولا بروز چنین مشکلی ممکن است به علت تولید آندروژن در تخمدانها در سطح بالا باشد. در نتیجه باعث بروز کیستهای فولیکولی کوچک در تخمدان میشود که به شکل کیسههایی حاوی مایع با تخمکهای نابالغ هستند.
در نهایت نیز منجر به تنبلی تخمدان و بروز مشکل ناباروری میشوند. لازم به ذکر است برخی از خانمها ممکن است از بدو تولد درگیر این مشکل باشند. از این رو احتمال نازایی در آنها به مراتب بیشتر است. حتی ممکن است بیماریها و مشکلات دیگری هم برای آنها به وجود آید. این دسته از افراد اگر بعد از رسیدن به بلوغ با سیکلهای نامنظم قاعدگی و عقب افتادگی پریودها مواجه شدند، باید حتما به پزشک زنان و زایمان مراجعه نمایند.
مهمترین علائم تنبلی تخمدان (pcos)
هر بیماری که در بدن انسان رخ میدهد، علائم خاصی دارد. یعنی با بررسی این علائم میتوان دریافت که فرد به چنین مشکلی مبتلا شده است. تنبل شدن تخمدانها هم به عنوان یکی از علتهای اصلی نازایی زنان، از جمله بیماریهایی است که در بدن علائم خاصی از خود نشان میدهد. شایعترین علائم تنبلی تخمدان را باید قاعدگی نامنظم و ناباروری بعد از ازدواج بیان کنیم. اما در این میان برخی علائم دیگر نیز وجود دارند که میتوانند منجر به بروز چنین مشکلی در بدن شوند. از جمله:
- مشاهده خونریزیهای شدید در زمان قاعدگی (البته قاعدگیهایی که نامنظم شدهاند و در زمانهای مختلف ممکن است بروز نمایند).
- تاخیر در قاعدگی (اولیگومنوره) یا عدم قاعدگی(آمنوره)
- رشد غیر طبیعی موهای زائد بر روی صورت و یا روی بازوها، سینه و شکم افراد
- چاق شدن بیش از اندازه
- کیستهای فولیکولی که در تخمدان رشد کرده و هنگام سونوگرافی قابل رویت هستند
- ناباروری بعد از ازدواج
- ایجاد آکنه در پشت، سینه و صورت
- تیره شدن پوست (آکانتوز نیگریکانس) در ناحیه چین گردن، زیر بغل، زیر سینه و کشاله پا.
- طاسی و ریزش موهای سر، در اثر نازک شدن تارهای مو بعد از تنبلی تخمدان
- تگهای پوستی به عنوان برچسبهای پوستی که در زیر بغل و روی گردن ایجاد میشوند
علت بروز اختلال در سندرم تخمدان پلی کیستیک
بیشتر خانمها در دنیا نمیدانند که علت تنبلی تخمدان از چیست؟ آنها حتی نمیدانند باید برای جلوگیری از بروز چنین مشکلی، چه اقداماتی انجام دهند. در حالی که باید بیان نماییم علل گوناگونی باعث ایجاد این عارضه میشود. از جمله دلایلی مثل ژنتیک، سطح بالای آندروژن، مقاومت بدن به انسولین، التهاب مزمن و موارد دیگر.
سطح بالای آندروژن از تخمک گذاری توسط تخمدانها جلوگیری میکنند. این عمل به صورت قاعدگیهای نامنظم بروز میکند و باعث ایجاد کیستهای پر از مایع در تخمدان میشود، در نهایت نیز تنبلی تخمدان را به همراه خواهد داشت. همچنین سطح بالای آندروژن باعث ایجاد آکنه و موهای زائد در زنان نیز میشود. از سوی دیگر افزایش انسولین در بدن، باعث ایجاد حجم زیادی از هورمون مردانهی آندروژن میشود.
همانطور که گفته شد این هورمون تخمکگذاری را سرکوب میکند. در نتیجه افزایش مصرف انسولین بر روی این هورمون تاثیر گذاشته و ترشح آن را تشدید خواهد کرد. البته باید بیان کنیم مقاومت بدن به انسولین میتواند باعث افزایش سطح انسولین در خون شده، حتی ممکن است این اتفاق منجر به مبتلا شدن به دیابت شود. در نهایت نیز باید بگوییم تمایل بدن به التهابهای مزمن هم، میتواند باعث تنبلی تخمدان در بانوان شود.
انواع بیماری تنبلی تخمدان
در حال حاضر میتوانیم بیان کنیم که تنبلی در ناحیه تخمدان، تقریبا در 4 نوع مختلف وجود دارد. هر یک از این بیماریها دارای علائم و نشانههای خاص خود هستند. حتی روش درمان آنها هم با یکدیگر متفاوت است.
- تنبلی در تخمدان مقاوم نسبت به انسولین
- تنبلی در تخمدان التهابی
- تنبلی در تخمدان به دلایل پنهان
- بیماری تنبلی تخمدان ناشی از مصرف قرص
برای این که بتوان هر یک از این بیماریها و مشکلات را بررسی نمود، باید حتما به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کرد. پزشک ابتدا علت بروز بیماری را تشخیص داده و سپس درمان مناسب با آن علت را در پیش خواهد گرفت. در نهایت نیز نتیجه به دست آمده برای بیمار رضایت بخش خواهد بود.
روشهای مناسب درمان تنبلی در تخمدان
برای آنکه بتوان تنبلی تخمدان را درمان کرد، اولین قدم مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان است. ایشان علل اصلی بروز چنین مشکلی را بررسی نموده و سپس بهترین روش درمان را به بیمار خود توصیه خواهند نمود. در این میان باید بگوییم راههای درمان بسیاری برای مقابله با این مشکل وجود دارد، که شامل مصرف داروها، تغییر شیوه زندگی و یا ترکیبی از آنها است.
برای درمان قطعی تنبلی تخمدان نیاز است ابتدا علت بروز این بیماری توسط پزشک متخصص کشف شود. پس از آن میتوان با استفاده از روشهای مختلف و مناسب اقدام به درمان این مشکل نمود. مثلا میتوان از داروهای هورمونی استفاده کرد. یا آنکه با استفاده از روشهایی، به ترغیب تخمدان برای تخمک گذاری کمک کرده و از ایجاد کیست در تخمدان جلوگیری کرد.
در حالت کلی باید بیان کنیم درمان تنبلی تخمدان با توجه به شرایط بیمار میتواند به دو روش انجام شود. در صورتی که افراد خواستار بارداری نباشند میتوانند از روشهای کنترل بارداری هورمونی استفاده کنند. این روش شامل استفاده از قرصهای ضد بارداری و کنترلهای هورمونی به صورت واژینال و دستگاههای داخل رحمی خواهد بود.
همچنین داروهای موثر بر روی انسولین خون مثل متفورمین که با کنترل انسولین در درمان تنبلی تخمدان تاثیر میگذارند نیز، روش درمان مناسبی برای این بیماری خواهند بود. اما اگر افراد باردار باشند یا قصد بارداری در آینده را داشته باشند، باید از روش درمان دیگری استفاده کنند. آنها میتوانند از داروهایی که در آزادسازی تخمک موثر هستند مثل کلومیفن و لتروزول و گنادوتروپینها با تحریک تخمک گذاری این مشکل را برطرف نمایند.
در نهایت نیز باید بگوییم تنبلی تخمدان را میتوان با جراحی و برداشتن بافتهای کیستی در تخمدان درمان کرد. اما این روش معمولا به ندرت انجام میشود. پس در نهایت برای انتخاب بهترین روش درمان باید حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه شود.
عوارض بروز بیماری تنبلی در تخمدان
تنبلی تخمدان در صورت پیشرفت و عدم درمان میتواند خطر بروز بسیاری از بیماریها را در بدن افزایش دهد. پس بهترین راه جلوگیری از بروز عوارض این بیماری، تشخیص به موقع و درمان آن است. بیماریهایی که ممکن است در پی ابتلا به بیماری تخمدان پلی کیستیک به وجود آیند شامل دیابت در اثر افزایش مقاومت به انسولین و همچنین افزایش فشار خون، بیماریهای قلبی، چاقی و سندرم متابولیک هستند.
همچنین شایان ذکر است که در اثر چاقی امکان دارد این عوارض بیشتر شود. اما از عوارض جدی و پرخطری که در اثر تنبلی در تخمدان امکان بروز آن وجود دارد، باید به هیپرپلازی آندومتر، سرطان آندومتر و التهاب شدید کبد و کبد چرب اشاره کنیم.
از سوی دیگر مبتلایان به تنبلی تخمدان با ناباروری و نازایی هم مواجه میشوند که میتواند برای بسیاری از افراد ناخوشایند باشد. در نهایت آنها درگیر بیماری افسردگی و اضطراب شده و سلامتی خود را نیز از دست خواهد داد.
در برخی از خانمهایی که به تنبلی در تخمدان مبتلا شدهاند، ما شاهد بروز عوارض دیگری هم هستیم. همچون سندرم متابولیک که منجر به افزایش وزن و چاقی آنها میشود. این اتفاق خود عامل بروز بیماریهای دیگری همچون کاهش یا افزایش کلسترول خون، ابتلا به قند خون، فشار خون بالا، آپنه خواب، دیابت، بیماریهای قلبی و … نیز می گردد.
پس به طور کلی تنبلی تخمدان با عوارض بسیار زیادی همراه است. حتی میتوانیم بیان کنیم درصد بالایی از بیماریهای زنان به دلیل بروز همین اختلال در تخمک گذاری خواهد بود. از این رو باید درمان آن را جدی گرفته و حتما نزد یک پزشک متخصص این مشکل را برطرف کرد.
جمع بندی
همان طور که گفته شد تنبلی تخمدان که تحت عنوان سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز شناخته شده است، یکی از شایعترین بیماریها در بانوان به شمار میرود. این بیماری با قاعدگی نامنظم و نازایی و آکنه و… ظاهر میشود. درمانهای متنوعی برای آن وجود دارد که متخصصین از آنها استفاده میکنند. اما باید توجه داشت که درمان قطعی برای آن وجود نداشته و احتمال بروز مجدد آن وجود دارد.
با این حال افرادی که به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه میکنند، میتوانند زیر نظر ایشان اقدامات مناسبی را برای جلوگیری از بروز مجدد این بیماری انجام دهند. خانم دکتر میترا عبدلی متخصص زنان و زایمان در این زمینه پیشنهادات عالی را به بیماران خود ارائه میکند. میتوانید زیر نظر ایشان به راحتی بیماری تنبلی در تخمدان را درمان کرده و از بروز مجدد آن جلوگیری کنید.
سوالات متداول
- از چه سنی امکان ابتلا به بیماری تنبلی تخمدان وجود دارد؟
معمولا احتمال بروز این بیماری پس از بلوغ تا دهه 20 الی 30 و زمانی که قصد بارداری وجود داشته باشد، بیشتر دیده میشود. همچنین ممکن است چاقی و اضافه وزن امکان ابتلا به pcos را تشدید کند.
- آیا ژنتیک در این بیماری نقش دارد؟
ژنتیک یکی از عوامل موثر در بیماری تنبلی تخمدان است. به طوری که اگر والدین مبتلا به آن باشند امکان انتقال بیولوژیکی این بیماری به فرزند وجود دارد.
- آیا سندرم تخمدان پلی کیستیک به طور خود به خودی از بین میرود؟
خیر. تنها میتوان با مصرف برخی مکملها و تغییرات سبک زندگی این بیماری را کنترل کرد. همچنین روشهای درمانی با توجه به شرایط و وضعیت زنان انتخاب میشود. به این صورت که درمانها در وضعیت بارداری و عدم بارداری متفاوت است و توسط پزشک توصیه میشوند.
- چه تغییرات هورمونی در افراد مبتلا به تنبلی در تخمدان ایجاد میشود؟
افزایش هورمونهای التهابی، افزایش هورمونهای آندروژنی، افرایش مقاومت بدن نسبت به انسولین و افزایش سطح انسولین در بدن
- مصرف چه غذاهایی برای مبتلایان به پلی کیستیک مناسب است؟
پروتئینهای سالم همچون ماهی سفید، گوشت بره، روغنهای مفید همچون روغن زیتون، روغن ماهی، کربوهیدراتهای مفید همچون برنج قهوهای، نخود، ذرت، غذاهای ضد التهابی همچون بادام، گوجه فرنگی، اسفناج، دارچین، زردچوبه و موارد دیگر.
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8316-polycystic-ovary-syndrome-pcos
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pcos/symptoms-causes/syc-20353439
